NRC Handelsblad van 30-11-1999 Pagina 23
Juffrouw Snip snapt er niets van. Vandaag is het wasdag, maar juffrouw Snap loopt al om 3 uur ’s middags zorgeloos te wandelen. Hoe is dat nu mogelijk? ,,Bij mij wordt het vanzelf schoon”, zegt juffrouw Snap laconiek. ,,Ik was met Persil.” Maar juffrouw Snip spartelt nog tegen. Zij bewerkt de was nog met de boender op het wasbord, en is daarna druk met chloren, bleken en blauwen. Net zoals de Batavieren het deden, schampert Snap. Nee hoor, een kwartiertje koken in de Persil; en klaar. Hooguit een handje Sil om extra te bleken, of een beetje Henkel erbij als het water nogal aan de harde kant is. Allemaal uitstekende spullen uit de fabriek in Jutphaas. Voor juffrouw Snap staat het als een paal boven water: ,,Van Jutphaas komt de victorie.”
Toen dit propagandistische dialoogje in december 1938 op de plaat werd gezet, waren de revuekomieken Willy Walden en Piet Muyselaar razend populair. Met hun snerpende Snip & Snap-stemmetjes hadden ze anderhalf jaar eerder hun debuut gemaakt in het AVRO-programma De Bonte Dinsdagavondtrein en sindsdien waren ze zeer in trek. Ook voor reclamedoeleinden, zo blijkt uit de vorige week verschenen cd Wat een Meisje weten moet, waarop 24 voornamelijk vooroorlogse reclame-opnamen zijn verzameld. De reclamegrammofoonplaat was tot in de jaren zestig een veelgebruikt middel om een commerciële boodschap onder het volk te brengen. De radio was in die dagen nog reclamevrij, terwijl zo’n gratis grammofoonplaatje in brede lagen van de bevolking werd beschouwd als een fikse attractie. Dat de liedjes een commercieel karakter droegen, maakte niets uit. Ze werden grif meegezongen. Wat een Meisje weten moet is genoemd naar het lied dat Louis Davids in 1932 zong op een in vier kleuren gedrukt kartonnen grammofoonplaatje voor Persil:
,,Wat een meisje weten moet
wanneer zij wil gaan trouwen,
dat zij altijd al haar goed
met Persil schoon moet houen.
In het huwelijk, beste meid
dan win je het altijd
met Persil en verdraagzaamheid!”
Het plaatje, dat we nu zouden aanduiden als picture disc, is een collector’s item geworden. Maar ook de andere nummers op deze compilatie zijn zeldzaam geworden. Op markten treft men zelden reclameplaatjes aan.,,Van sommige platen is nog maar èèn exemplaar bekend”, beaamt verzamelaar Rinus Blijleven, die samen met Harry Coster en Maarten Eilander de cd samenstelde. De grote Davids komt er trouwens drie keer op voor. Hij zong niet alleen voor Persil, maar ook voor Primagaz (,,je bent altijd in je sas, met een flesje Primagaz, zelfs al wou je aan de Noordpool gaan kamperen”) en de Provinciale Utrechtse Electriciteitsmaatschappij (,,doe `t electrisch, doe `t electrisch, dat is de grootste zaligheid!”). Piet Muyselaar is een goede tweede met de Snip &Snap-dialoog voor Persil, een ode aan theater Carrè en een uit 1936 of 1937 daterend lied voor Heineken: ,,Heineken’s bieren, heerlijk voor de dorst, op snikhete dagen en tien graden vorst.”
Wonderlijk naïef zijn de teksten, die door de vocalisten niettemin uit volle overgave werden gezongen. ,,’t Is de thee van Van Nelle, dat weet ik, want die smaak noch die geur die vergeet ik”, zong de revue-zanger Bert van Dongen met een belcanto dat een innig liefdeslied suggereert. ,,Bij een kop thee en de krant moet je roken, omdat het de gezelligheid vergroot”, zongen de cabaretiers Herman Tholen en Albert van Lier voor Kup-Koy sigaretten, alsof het een ernstig advies voor de volksgezondheid betrof. En plechtig verklaarde de komiek Lou Bandy dat er voor kippenhouders niets beter was dan het krachtvoer van Calvé: ,,Tok Tok maakt tevreden kippen. Tok Tok maakt tevreden mensen en brengt geld in het laadje.”
Wat een Meisje weten moet. Favorite 1-95204 (Theater Instituut Nederland i.s.m. verzamelaarsvereniging De Weergever)