Plagiaat? (10-11-1998)

NRC Handelsblad van 10-11-1998 Pagina 25

‘Beter goed gejat dan slecht verzonnen’, zei de jonge filmmaker Marcel Visbeen zaterdagavond in het jolige tv-programma Kopspijkers tegen presentator Jack Spijkerman. ‘Maar dit is slecht gejat.’Het gespreksonderwerp was een reclamefilmpje dat sinds kort op alle zenders te zien is voor de Vecai, de vereniging van kabelexploitanten. Dat filmpje toont een verliefd stelletje op een perron; het meisje stapt in de trein en steekt de jongen als aandenken haar zakdoekje toe. Vervolgens zit de jongeman op het toilet, waar hij vergeefs naar wc-papier zoekt. In zijn wanhoop zit er dan nog maar een ding op: het bewuste zakdoekje. En terwijl hij dat nadenkend in zijn hand houdt, zegt de commentaarstem: ‘Lastig, als je geen keus hebt. Dat zal je met de kabel niet snel gebeuren.’

Natuurlijk zou men zich kunnen afvragen hoe de Vecai in dit geval redding had moeten bieden – zo’n kabel is dun en glad – maar vast staat, dat hier sprake is van een organisatie met een imagoprobleem. Uit een recent onderzoek is gebleken dat de kabelmaatschappijen bij het publiek ofwel onbekend zijn of in een kwade reuk staan. Dat laatste geldt waarschijnlijk vooral voor de abonnees van de Amsterdamse kabelexploitant A 2000, die sinds enige tijd CNN en MTV moeten missen en daarom instemmend kennis zullen nemen van de leus dat het lastig is geen keus te hebben.

Niettemin was het hoog tijd voor een imagocampagne, aldus Vecai-directeur Toine Maes in het reclamevakblad Nieuws Tribune: ‘In de toekomst zullen er meer aanbieders komen en dan is het belangrijk dat de consument weet wie zijn kabelleverancier is.’ En in het concurrerende vakblad Adformatie zei topman Ferdie Hetterschijt van United Telekabel Holding: ‘We weten te weinig van wat de klant eigenlijk wil, de klantgerichtheid is gering en het imago van de branche is belabberd.’

Vandaar het filmpje, bedacht door het Amsterdamse reclamebureau Van Walbeek Etcetera en geregisseerd door Matthijs van Heijningen jr. Marcel Visbeen wist in Kopspijkers echter aannemelijk te maken dat de hoge nood in het Vecai-spotje allerminst origineel is. Zelf won hij immers vorig jaar de NPS-prijs voor de beste korte film met zijn productie Elvis lives, waarin een Presley-imitator zich op het toilet bevindt, terwijl een stem door de intercom roept dat hij over drie – en al gauw daarna twee – minuten het toneel op moet. Ook deze jongeman grijpt mis bij het zoeken naar toiletpapier. En ook hij bekijkt dan peinzend een kostbaar kleinood in zijn handen: een sjaaltje dat ooit hoogstpersoonlijk door Elvis zelf is gesigneerd.

Nadat beide scenes onder enige hilariteit waren vertoond, was er voor Jack Spijkerman geen enkele twijfel meer: de Vecai heeft plagiaat gepleegd. Navraag bij Van Walbeek Etcetera leert dat dit commentaar de reclamemakers pijnlijk heeft getroffen. Zodra tot hen doordrong dat het filmpje ten overstaan van een miljoen kijkers over de tong was gegaan lieten ze een videoband van het programma aanrukken. Ook arriveerde maandagmiddag een inderhaast aangevraagde kopie van Elvis lives. Daarna ging het bureau ‘in beraad’ om zich te bezinnen op een reactie.

Vanochtend verklaarde directielid Dick van der Lecq: ‘We hebben nu alles op een rijtje en moeten toegeven dat een deel van Visbeens filmpje erg lijkt op onze commercial. Dat is heel vervelend, vooral als je originaliteit hoog in het vaandel hebt staan. Maar we steken onze handen ervoor in het vuur dat niemand van ons het filmpje van Marcel Visbeen eerder heeft gekend. En ook bij de Vecai, waar zo’n vijftig kabelmaatschappijen bij zijn aangesloten, heeft niemand zijn vinger opgestoken. Wij zijn volstrekt te goeder trouw.’ De commercial blijft, volgens planning, de komende maanden op het scherm.